Jantine van Lisdonk & Gerrit Jan Wielinga
Bi+ duygu ve deneyimleri olan Hollandalılar “Cinsel yönelimimizi ciddiye alın!” diyor
Bu metin “Dutch people with bi+ feelings and experiences say: take our sexual orientation seriously!” isimli yazının Türkçe çevirisidir.
Orijinal başlık: ‘Mensen met bi+ gevoelens en ervaringen zeggen: neem onze seksuele oriëntatie serieus!’
Hollanda’dan Bi+ Araştırmasının ilk sonuçları geldi. Geçen yıl Bi+ Hollanda, LGBT+ konularında uzman 10 seçkin araştırmacıdan oluşan bir grubu, Hollanda’da bi+ duygu ve deneyimlere sahip kişilerin nasıl hissettiklerini araştırmak için görevlendirdi. Daha önce yurt çapında bu kadar geniş bir bi+ araştırması yapılmamıştı. Ankete, yaşları 16 ile 55 arasında değişen yaklaşık 3000 Bi+ katıldı ve bu da benzersiz bir tablo ortaya koydu. Bu yılın ilerleyen zamanlarında derinlemesine görüşmelerin bulguları yayımlanacak.
Çok Çeşitli Kişilerden Oluşan Bir Grup
Anket raporunda çarpıcı olan şey bi+ katılımcıların muazzam çeşitliliğiydi. Kendilerini biseksüel, pan, kuir; biseksüel, pan ve kuir; farklı veya hiçbiri olarak ifade ediyorlar. Onlar kadınlar, erkekler, non-binary’ler veya cinsiyet kimliği akışkan kişiler. Hem romantik hem de cinsel anlamda (tüm varyasyonlarda) iki veya daha fazla cinsiyete ya da tüm cinsiyetlere ilgi duyuyorlar. Bu insanların hepsinin kendine özgü ilişki deneyimleri var, bir yandan da büyük bir grubun ilişki deneyimi yok. Hepsine uyan kesin tanımsa monoseksüel olmadıklarıdır. Tek bir cinsiyete çekim duyuyorsanız monoseksüelsiniz.
Kısacası, bi+ duygu ve deneyimlere sahip kişiler kolay kolay sınıflandırılamazlar. Anketi çok yüksek sayıda genç kadın yanıtlamış olsa da araştırmacılar aynı zamanda yeterli sayıda daha ileri yaşta olan kadınlara, erkeklere, non-binary’lere özel yaşamlarındaki deneyimlerle ilgili sorulara cevaplar almak için ulaşmayı başarmış. Böylece Hollanda’da bi+ olmanın nasıl bir şey olduğuna dair oldukça dengeli bir resim ortaya çıkmış. Araştırmacılar özellikle bi+ duygu ve deneyimlere sahip kişilerin monoseksüel normlarla nasıl başa çıkmak zorunda kaldıklarını merak etmişler. Monoseksüel norm, herkesin tek bir cinsiyete çekim duyduğunu söyleyen bir toplumsal normdur.
Monoseksüel norm
Elbette birden fazla cinsiyete çekim duyan hemen herkesin monoseksüel normla baş etmek zorunda olması şaşırtıcı değil. İnsanlar genellikle doğrudan heteroseksüel, gey veya lezbiyen olarak görülüyor. Açık kimlikli bi+ olsalar dahi, bi+ duygu ve deneyimlere sahip kişilerin yanlış anlamalarla veya küründen övgüyle karşılaşmaları yaygındır. Ankete katılanların yarısı geçen sene nahoş şakalarla karşılaşmış. Ayrıca, katılımcıların yarısı uygunsuz sorulara maruz kalmış ve yine katılımcıların %50’sinin cinsel yönelimi heteroseksüeller tarafından ciddiye alınmamış. Katılımcıların %30’u gey erkeklerle ve lezbiyen kadınlarla olan iletişimlerinde ciddiye alınmamış. Bi+ insanlar ayrıca her çeşit önyargıyla karşılaşmış.
Bu kulağa gündelik bir sıkıntı gibi gelse de bi+ duygu ve deneyimlere sahip kişileri etkiliyor. Bu araştırma, monoseksüel normlarla ilgili her türlü deneyimin ruh sağlığının bozulmasıyla ilişkili olduğunu ortaya koyuyor. Bu, araştırmadan çıkan önemli ve geniş kapsamlı bir sonuçtur.
Kabul
Bi+ların tanınırlığında ve görünürlüğünde eksiklikler hâlâ yaygın. Örneğin, katılımcıların %58’ine cinsel yönelimlerinin var olmadığı söylenmiş, %70’i cinsel yönelimlerinin daha görünür olmasını istiyor ve %83’ü cinsel yönelimlerinin daha fazla ciddiye alınmasını istiyor. Bu, bi+ların yönelimleriyle nasıl baş ettikleriyle ilgili çıkarımlar içeriyor. Örneğin, katılımcıların neredeyse yarısı için bi+ olmaları hakkında konuşmak kolay değil. Erkekler, kadınlara ve non-binary’lere göre bu konuda daha fazla zorlanıyor, fakat duygu ve deneyimlerini anlattıklarında onlara inanılma olasılığı daha yüksek.
Ayrıca erkekler, kadınlara ve non-binary’lere kıyasla kendilerini bi+ olarak kabul etmekte de daha fazla zorluk yaşıyor. Bu durum kendi cinsiyetinden başka bir cinsiyete daha çok çekim duyan, yani muhtemelen ‘heteroseksüel’ okunan ilişki pratiklerine sahip kişiler* için de geçerli. Bu da monoseksüel norma ek olarak heteroseksüel normun da bi+ duygu ve deneyimlere sahip kişilerin kendileriyle ilgili düşüncelerinde önemli rol oynayabileceğini gösteriyor.
Neyse ki güzel bir haber de var. Cinsel yönelimleri, arkadaşları, aileleri veya partnerleri tarafından desteklendiğinde bi+ duygu ve deneyimlere sahip kişiler kendilerini daha kolay kabul ediyor. Bu durum, bi+ duygu ve deneyime sahip her beş kişiden birinin uzun süreli ilişkisinde partnerinden destek alamadığı gerçeğini değiştirmiyor.
Sonuç
Bi+ Hollanda monoseksüel normun azaltılmasının ve cinsel çeşitlilikleri daha çok kucaklayan bir görüşün son derece gerekli olduğu sonucuna varıyor. Hollanda’da yaklaşık 1 milyon kişi bi+ duygu ve deneyime sahip. Bu grubun tanınırlığı ve görünürlüğü birçok açıdan eksik. Daha iyi bir yasal koruma (örneğin Anayasa, Genel Eşit Muamele Yasası ve Ceza Kanunu), bi+ kişiler için daha kapsayıcı bir eğitim, cinsel eğitim, sosyal-politik hak ve özgürlüklerini almaları, sağlık politikaları ve araştırmaları üzerine düşünmek gerekiyor. Daha fazla açık kimlikli bi+ rol modeller ve medyanın ilgisi de önemli. Bi+ Hollanda herkesin kendi olabilmesini ve artık kimsenin heteroseksüel veya gey/lezbiyen kutularından birine girmek zorunda hissetmemesini istiyor.
Hollanda’daki Bi+ Araştırması hakkında**
Bi+ Hollanda tarafından oluşturulmuş LGBT+ alanında 10 seçkin araştırmacı, Hollanda’da bi+ duygu ve deneyimlere sahip insanların yaşamlarını araştırıyor. Araştırmanın hem nitel hem de nicel bölümleri bulunuyor. Nicel araştırmanın sonuçlarını burada bulabilirsiniz. Nitel araştırmanın sonuçları bu yılın ilerleyen zamanlarında yayımlanacak.
Bi+ Araştırma Kurulu
Dr. Laura Baams – Groningen Üniversitesi
Dr. Hanneke de Graaf – Rutgers
Dr. Diana van Bergen – Groningen Üniversitesi
Dr. Marianne Cense – Rutgers
Dr. Emiel Maliepaard
Prof. Dr. Henny Bos – Amsterdam Üniversitesi
Prof. Dr. John de Wit – Utrecht Üniversitesi
Prof. Dr. Kai Jonas – Maastricht Üniversitesi
Dr. Chantal den Daas – Aberdeen Üniversitesi
Fayaaz Joemmanbaks, M.Sc. – Rutgers
* Orjinal metinde “easily go through life as ‘straight’” şeklinde geçen ifadeyi, niyet ettiği anlamı düşünerek monoseksist bir söz üretmemek adına birebir çeviri yapmaktansa “heteroseksüel okunma” olarak çevirdik. Orijinal dili Flemenkçe olan araştırmaya dair bilgi almak için sevgili Bi+ aktivist Hilde Vossen’a danıştık. Kendisi de şöyle bir yorum getirdi: “Heteroseksüel olarak hayat sürmek normun kendisi. Bi+ duygu ve deneyimler cennette sorun yaratabilir. Araştırma sonuçları, heteroseksüel olarak okunurken/atanırken Bi+ bir yaşam sürmenin zorluğuyla ilgili. Ayrıcalık sahibi olmaktansa daha çok gerçek bir hayat yaşamanın zorluğu üzerine. İfade, başka bir cinsiyetle ilişki yaşamanın ayrıcalığına sahip olmaktansa daha çok bundan dolayı dezavantaj yaşama üzerine.” (e.n)
**Araştırmanın İngilizce özetini buradan okuyabilirsiniz.
Türkçe’ye çeviren: Canay Öneren
Redaksiyon: Elif Ege Tektaş
(CÖ/ET/UE)
Bu yazı da ilginizi çekebilir: Biseksüel Anneler