Marille Franco yaşasaydı, 27 Temmuz’da 41 yaşına basacaktı.
Franco, Brezilyalı bir politikacı, feminist ve insan hakları aktivistiydi. 2017 yılının Ocak ayından ölümüne kadar Rio de Janeiro’da Sosyalizm ve Özgürlük Partisi’nden belediye meclisi üyesiydi.
Rio’nun kuzeyinde, yoksul kesimin yaşadığı bir yerleşim yeri olan Maré’de doğup büyüyen Marielle Franco, Rio de Janeiro Papalık Katolik Üniversitesi’nde (Pontifical Catholic University of Rio de Janeiro) burslu okudu.
“Siyah bir beden, eşitsizliklerin üretiminde temel bir unsurdur. Siyah beden, tıka basa dolu hapishanelerde, favelalarda ve sığınak olarak belirlenmiş muhitlerdedir.”
Marielle Franco
Rio’nun büyük bölgelerinde hâkimiyet kuran, sıklıkla polisin de içinde olduğu paramiliter çetelerin soruşturulmasında görev aldı.
2016 yılında ‘Varım çünkü varız’ (I am because we are) sloganıyla belediye seçimlerinde meclis üyeliği için adaylığını koydu. Meclis üyesi olarak toplumsal cinsiyete dayalı şiddete karşı, üreme hakları ve favelada[i] yaşayan yurttaşların hakkı için mücadele etti. “Kadın Savunma Komisyonu” başkanı oldu.
“Siyah bir kadın olmak, her an direnmek ve hayatta kalmaktır… Onlar, bandanalarımızın altında uyuşturucu ya da bit var mı diye kontrol etmek için bedenlerimize bakıp bizi küçük düşürüyorlar. Varlığımızı inkar ediyorlar.”
Rio Lezbiyen Cephesiyle çalıştı ve Rio’da resmi olarak “Lezbiyen Görünürlük Günü” ilan edilmesi için yasa önergesi sundu; ne yazık ki oy birliğiyle kabul edilmedi.
Polis şiddetine karşı sessiz kalmadı. 2018 yılının Ocak ayı’nda Rio’da “polis müdahalesine karşı gelmekten” 154 kişi öldürülmüştü. Matheus Melo isimli Siyah bir gencin öldürülmesinde polisin rolü üzerine konuşma yaptı. Kadın düşmanlığı ve ırkçılığa karşı mücadele etti.
Aynı yılın Mart ayında ‘Gücü Değiştiren Siyah Kadınlar’ başlıklı bir oturumda yer aldıktan saatler sonra Franco ve bulunduğu aracın şoförü, başka bir araçtaki iki silahlı tarafından vurularak öldürüldüler. Brezilya medyası, Franco’yu öldüren kurşunun, 2006 yılında bir federal polisine satılan silaha ait olduğunu bildirdi. Sosyal Güvenlik Bakanlığı ise silahın çalınmış olduğunu söyledi. Franco’nun ölümü üzerine tüm Brezilya’da büyük protestolar düzenlenmiş olsa da ölümünün arkasındaki sır perdesi hâlâ aralanamadı.
Marille Franco açık bir biseksüeldi. Bir çocuğu vardı ve partneri Mônica Benício ile 2019 yılında evlenmeyi planlıyorlardı.
“Direnişin gülleri asfaltta doğdu. Gülleri alıyoruz fakat hayatlarımıza zarar veren itiş kakışa karşı varlığımızı haykırarak sıkılı yumruklarımızla buradayız.”
Rio Meclisi’ndeki 8 Mart 2018 tarihli konuşmasından.
[i] Favela, Brezilya’da yoksul kesimin yaşadığı yerleşim bölgelerine verilen bir isim. Türkçe’de gecekondu mahallesine karşılık geliyor. Marielle Franco’nun doğup büyüdüğü Maré de böyle bir yer. Hükümet ve devletin tarih boyunca görmezden geldiği, kalkındırmak ve yapılandırmak için hiçbir destek sunmadığı yerler. (e.n)
Bu yazı da ilginizi çekebilir: June Jordan'ı Tanır Mıydınız?